ژیاردیا لامبلیا آب تک یاخته تاژک داری است که در مدفوع انسان و حیوان و بیشتر به شکل کیست می باشد و ژیاردیا لامبلیا اول بار در دهه ۱۹۶۰ در ارتباط با شیوع بیماری های زایش از آب در ایالات متحده آمریکا شناخته شد. ژیاردیا لامبلیا باعث بیماری ژیاردیازیس می شود. اگر تعداد ۱۰ کیست توسط انسان بلعیده شود، ممکن است تولید عفونت کند. بطور متداول ژیاردیا لامبلیا آب یکی از معمول ترین عوامل بیماریزای شناخته شده مسئول در بیماری های زایش از آب است.
سیکل زندگی ژیاردیا شامل مرحله کیست است، ارگانیسم در وضعیت کیست در حال کمون باقی می ماند (کیست می تواند در شرایط بسیار سخت زیست محیطی زنده بماند) و هنگامی که کیست توسط حیوان خون گرمی بلعیده می شود سیکل زندگی ژیاردیا در خارج از کیست ادامه می یابد. کیست ها نسبتا بزرگ هستند µm)14-8) و می توانند بطور موثر در فرایند معمول تصفیه آب توسط فیلتراسیون با استفاده از خاک دیاتومه، بستر گرانولی یا غشاء ها حذف شوند.
ژیاردیازیس می تواند توسط بلعیدن کیستهای زنده از طریق غذا یا آب یا تماس مستقیم با مواد دفعی ایجاد گردد. علاوه بر انسان، حیوانات اهلی و وحشی نیز بعنوان میزبان ایفاء نقش می کنند. در ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۴، ۹۰ مورد شیوع بیماری و بیش از ۲۳۰۰۰ مورد ژیاردیازیس گزارش شده است.
بیشترین مدارک از شیوع بیماری، در شبکه آب شهری و نواحی که آب شرب از منابع آب سطحی برداشت و فقط کلریناسیون روی آن انجام شده است، گزارش گردیده است. کیست های ژیاردیا به گندزدایی مقاوم تر از باکتری های کلیفرم می باشند. آنها در مقابل کلر خصوصا در pH بالا و دمای کم نسبتا مقاوم هستند. البته می توانند بوسیله کلریناسیون تحت شرایط مناسب دما، pH، زمان تماس و دز تزریقی، غیرفعال شوند، جدول زیر مقادیر CT در دمای ۰٫۵ تا ۵ درجه سانتی گراد و پی اچ ۶ تا ۸ را نشان می دهد. با این وجود کیست های ژیاردیا لامبلیا آب، در مقادیر کم در شبکه آب حضور دارند.
ژیاردیا-لامبلیا-آب
آنالیز آب برای ژیاردیا لامبلیا آب نیاز به تغلیظ، تخلیص و تشخیص دارد. کیست ها با استفاده از صافی های غشایی یا شنی عمیق با تخلخل میکرون، تغلیظ می شود. تخلیص کیست ها با استفاده از تکنیک شناورسازی با محلول های سولفات روی، ساکروز، سیترات پتاسیم، یا Percoll/Sucrose کامل می شود. تشخیص و شناسایی براساس آزمایشات میکروسکوپی روی نمونه تغلیظ و تخلیص شده با استفاده از کنیک رنگ آمیزی کروموژنیک یا آنتی بادی فلوئورسنت و معیارهای مورفولوژیکی صورت می گیرد.
در سال ۱۹۰۷، یک نوع یاخته به نام کریپتوسپوریدیوم توسط تیزر (Tyzzer) شناخته شد که عامل بیماری در آب است وشش گونه کریپتوسپوریدیوم و میزبانهاشان عبارتند از:
- (پرندگان) C. baileyi and C.meleagridis
- (پستانداران از جمله انسان) C.parvum
- (ماهی ها) C.nasorum
- (خزندگان) C.serpentis
- (جوندگان) C.muris
ثابت شده که گونه های کریپتوسپوریدیوم که انگل حیواناتند می توانند در انسان نیز ایجاد عفونت کنند. ائوسیستها که بعنوان بخشی از سیکل زندگی تشکیل می شوند، کوچکتر از کیست های ژیاردیا هستند و بطور متداول قطری حدود ۴-۶ میکرومتر دارند. این ائوسیستها می توانند تحت شرایط نامناسب تا هنگام بلعیده شدن توسط حیوان خون گرم زنده بمانند و پس از خارج شدن از حالت کیست به زندگی خود ادامه دهند.
کریپتوسپوریدیوم انسانی اولین بار در سال ۱۹۷۶ گزارش شد. بعدها توجه علم طب نسبت به این ارگانیسم افزایش یافت. چون بروز این عفونت در بیماران دچار سندرم نقص ایمنی مانند کسی که به HIV/AIDS مبتلا شده، سرطانی ها، بیمارانی که جراحی کرده اند و مردمی که با ضعف سیستم ایمنی متولد شده اند بسیار خطرناک است. در چنین افرادی ریسک مبتلا شدن به کریپتوسپوریدیوزیس از آب صرف نظر از زمانهایی که شیوع همگانی اتفاق می افتد، بسیار بالاست.
امروزه در هر ۵ قاره جهان گزارشاتی در مورد عفونتهای کریپتوسپوریدیوم در دسترس است. در سال ۱۹۸۷ یک شیوع با گرفتاری هزاران نفر در یک سیستم آب تصفیه شده در کارولتون (Garolton-GA) در آمریکا رخ داد. قبل از آن یک مورد شیوع دیگر با ۱۷۷ مورد بیماری گزارش شده بود. علامت اولیه کریپتوسپوریدیوزیس، اسهال حاد است که در افرادی که نقص ایمنی دارند می تواند موجب اسهال مشابه وبا شود.
