-مدیریت استفاده از وسایل خونگیری
مراجعین به آزمایشگاه تشخیص پزشکی، اغـلب بیمــاران
سرپاییبستری هستند. وسایـل خونگیــری بیماران سرپایی،
همچون وسایل مــربوط به خارج ازآزمایشگاه، یعنی بیـماران
بستــری در منــزل یا بیمارستــاندر سینـیهای مخصـوص
جابهجا میشود (تصویر ۵-۱).
میز یا سینی این وسایل باید بـه طــور کامــل، تمیـز و آمـاده
باشند و لازم است حـــداقل هفتهای یکبار با مـواد ضدعفونـی
کننده، اغلب مخلوط یـک قسمت مایــع شستشــو(bleach)
و نه قسمت آب، تمیز و پاک شونـــد. در موقـع خــونگیری از
قرار دادن سینی روی تخت بیــمار که ممکــن است ناگهــان تصویر (۵-۱)- جعبه مخصوص وسایل خونگیری
واژگون شود، باید اجتناب نمود. و درجایی مسطح و منــاسب،
در دسترس قرار گیرد. بطوریکه اگر بتوان در صورت لزوم و بدون ناراحتی و نگرانی لولههای خون را به هر علتی با مشکل رو برو شود، تعویضشود. وسایل لازم برای بیماران سرپایی را در آزمایشگاه میتوان در قفسههای بالا و یا کنار میز کار قرار داد. به این ترتیب دسترسی به آنها راحتتر بوده و فضای کاری اشغال نخواهد شد.
بیماران سرپایی، نیاز به صندلیهای دستهدار مخصوص، برای قرار دادن دست بر روی دسته آن دارند (تصویر۲-۵).
جای دست بهتر است در جلوی صندلی قرار گیرد تا از خطــر
سقوط احتمالی بیمار درحالت ضعف و بیحالــی پیشگیـری
شود. جمعآوری خون از بیماران با سابقــه غش و ضعف، لازم
است در حال درازکش انجام شود.
۲-انتخاب موضع مناسب
اولین ضرورت در خونگیریها، تعیین موضع مناسب تهیه خــون
از برای بیمارو بستن تورنیکه، به منظور سهــولت روش یافتــن رگ
است. تورنیکهجریان برگشت بالای خـون از دست به بــازو را بیشتـر
کرده و رگ رابهتر نمایان میسازد. سادهترین تورنیکهها در انواع مختلف،
نـوارهاییاز جنس لاتکس و مشابه آن هستند. لاتکس به دلیـل نـرم
بــودن، انعطافپذیریو ارزانی، به صورت یکبار مصرف کاربری زیادی
دارد. تصویر (۲-۵)- صندلی مخصوص خونگیری
ولی به دلیل حساسیت پوستی که به وجود میآورد، استفاده آنها در
بعضی مؤسسات منع شده است. تورنیکههای یکبار مصرف و غیرلاتکس، وسیله خوبی درجلوگیری از انتقال عفونت وکاهش حساسیت هستند. تورنیکههای حلقهدار ویا تکمهای با دوام، علاوه برگرانی، مشکل ضدعفونی کردن دارند هستند. تورنیکهها با امکان انتشار عفونت به خصوص پاتوژنهای پوستی مقاوم به متیسیلین۱[۱]از جمله استافیلوکوک ائوروس، باید کنار گذاشته شوند.
استفاده ازتورنیکههای بامصرف محدود و قابل نظافت وضدعفونی کردن، آسان تر بوده و بهتر است از نوع لاتکس باشد. در مورد بیماران با رگهای مخفی و مشکل به دسترسی، میتوان از بازوبند فشارخون سنج ۲استفاده نمود. در این صورت یافتن رگ با زیاد وکمنمودن فشار، آسانتر خواهد شد. در این مورد، فشار وارده نباید از محدوده فشارخونهای طبیعی تجاوز کند.ازاینکه، کاربری این دستگاهبه طور کلی نیاز به تجربه بیشتری دارد، بهتر است با نظر سرپرست بخش انجام گیرد. وسایل نوری مخصوصکه درسالهای اخیر وارد بازار شده، با قرارگرفتن در موقعیت مناسبی از بازو، سیاهرگ موردنظر را، به صورت خط تیرهای مشخص میکند.
۳-ضدعفونی کردن موضع جمع آوری خون
به منظور کاهش خطر عفونت، محل ضربه سوزن باید با نوعی مواد ضدعفونیکننده و یا آنتیسپتیک پاکیزه و تمیز شود. آنتیسپتیکها بیشتر در پاککردن بافت زنده مصرف میشوند، در حالیکه مواد ضدعفونیکننده۳در مواردی غیر از بافت زنده به کار میروند. آنتیسپتیکها، قبل از خونگیری به منظور پاککردن پوست از باکتریهای عادی و جلوگیری از بروز عفونت و یا Sepsis استفاده میشوند. پر مصرفترین آنتیسپتیکها، الکل ایزوپروپیلیک ۷۰درصد است که با متوقف کردن رشد باکتری۴، از تولید مثل و افزایش تعداد آنها جلوگیری میکند. برای سهولت و نظم در کار میتوان از پنبههای پیش آغشته به الکل استفاده نمود. حداکثر زمان اثر الکل ۳۰ تا ۶۰ ثانیه است. محلول بتادین۵ یا پوویدون آیوداین۶ ، نوع دیگری از آنتیسپتیک است که بیشتر در تهیه خون سرخرگی یا خون برای کشت به کار میرود. این ترکیب به خاطر اثر منفی که در نتایج بعضی از آزمایشها دارد، کمتر مورد استفاده قرار میگیرند. کلرهگزیدین گلوکنات نیز در کشت خون بیماران حساس به ید قابل کاربری میباشد. این ماده به دلیل شدت اثری که روی پوست بدن دارد، باید بلافاصله بعد از خونگیری، با الکل پاک شود. پوویدون آیوداین نباید در کودکان زیر دو ماه مورد استفاده قرار گیرد.
۴-محافظت از محل خونگیری
بعد از خونگیری، برای توقف جریان آن، باید محل ضربه سوزن پانسمان شود. با قطعه گازهای چارلایه۱استریل، در اندازه ۵×۵ سانتیمتر، میتوان در عرض چند دقیقه از خونریزی جلوگیری نمود. خونریزی در بیماران تحت درمان با مواد ضد انعقاد، ممکن است تا ۱۵ دقیقه نیز به طول انجامد. لذا بعد از توقف خون، محل خونگیری باید با لایه گاز با باند چسبدار محکم بسته شود. استفاده از پنبه به جای گاز ممکن است با چسبیدن رشتههای آن به لخته، در مرحله برداشتن از روی پوست، به خونریزی مجدد انجامد.
