معرفی ویتامین D

ویتامین Dدریافت شده از نظر بیولوژیکی بی اثر می‌باشد و از طریق دو مرحله هیدروکسیلاسیون در بدن فعال می شود. اولین مرحله در کبد انجام می گیرد که ویتامین D را به ۲۵ – هیدروکسی ویتامینD  یا کلسی دیول تبدیل می کند. مرحله دوم در کلیه انجام می‌شود و در قالب ۱٫۲۵- دی هیدروکسی ویتامینD  یا کلسی تریول فعال می شود.

ویتامین D باعث جذب کلسیم در روده می گردد، غلظت سرم کلسیم و فسفر را در راستای کانی سازی طبیعی در بافت استخوان حفظ می کند و از کمبود کلسیم جلوگیری خواهدکرد.

این ویتامین برای رشد استخوانی و نوسازی استخوان ها نیز لازم است. استخوان ها بدون ویتامین D کافی می توانند ضعیف، شکننده یا بدشکل شوند. غلظت سرمی OH– 25، یکی از بهترین شاخص ها برای تعیین وضعیت ویتامین D است. این شاخص، وضعیت ویتامین D تولیدشده زیر پوست و دریافت شده از مواد غذایی و مکمل را نشان می‌دهد.

ویتامین D کارکردهای مختلفی در بدن دارد. شاید بتوان حیاتی ترین کارکردهای این ویتامین را این گونه بیان کرد؛ تنظیم جذب کلسیم و فسفر و کمک به عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن. دریافت ویتامین D به اندازه کافی، برای رشد طبیعی و تکامل استخوان ها و دندان ها لازم است و مقاومت بدن را در مقابل برخی بیماری ها تقویت می کند. ویتامین D برای جلوگیری از ابتلا به نرمی استخوان و درمان آن موثر است. افراد مبتلا به نارسایی کلیه باید از نوع خاصی از ویتامین Dبه نام «کلسیتریول» استفاده کنند. به علاوه، مطالعات نشان داده اند مصرف ویتامین ۳D، خطر پوسیدگی دندان ها را ۴۹ درصد کاهش می دهد و مصرف ویتامین D2  نیز این خطر را تا ۳۶ درصد در نوزادان، کودکان و بزرگسالان پایین می آورد.

…     آلودگی هوا

…     زندگی در شهرهای بزرگ با ساختمان های بلند و مانع شدن نور خورشید

…     عدم حضور کافی در نور خورشید

…     داشتن پوست تیره و مانع جذب اشعه های خورشید

…     شیردادن به نوزاد برای مدت زمان طولانی

…     چاق بودن به دلیل افزایش نیاز بدن به این ویتامین را افزایش

…      نقص ژنتیکی که مانع توانایی پردازش و یا هضم مناسب ویتامین D می شوند

استفاده از ویتامینD، در قالب مصرف خوراکی یا تزریق به عضله در مقادیر توصیه شده، معمولاً بی خطر است. بیشتر افراد بعد از مصرف این ویتامین با عوارض جانبی در صورت عدم زیاده روی مواجه نمی شوند. بعضی از این عوارض به صورت ضعف، خستگی، خواب آلودگی، سردرد، بی‌اشتهایی، خشکی دهان، طعم فلز در دهان، حالت تهوع، استفراغ و… هستند. مصرف ویتامین D برای دوره های طولانی و در دوزهای بیشتر از ۴ هزار واحد روزانه، احتمالا غیرایمن است و می تواند سطح کلسیم را در خون به بیش از حد مجاز برساند. با این حال، افرادی که دچار کمبود این ویتامین هستند، معمولا زیر نظر پزشک از دوز بیشتری در دوره های کوتاه مدت استفاده می کنند. اگر میزان ویتامین D مصرفی در طول دوران بارداری یا شیردهی کمتر از ۴ هزار واحد روزانه باشد، خطری برای مصرف کننده ندارد. این میزان نباید بیشتر شود زیرا برای خانم های باردار و شیرده مشکل ایجاد می کند و حتی می تواند آسیب جدی به نوزاد وارد کند. ویتامین D می تواند سطح کلسیم را افزایش دهد و خطر سخت شریان ها را در افراد مبتلا به بیماری های کلیوی شدید بالاتر ببرد. بنابراین، این بیماران باید درباره منع مصرف ویتامین D  با پزشک خودشان مشورت کنند.