سنجش سدیم کربنات

سنجش سدیم کربنات به روش تیتراسیون می باشد. سدیم کربنات از ترکیب یک اسید ضعیف H2CO3و یک قلیای قـوی NaOHبـه دست می آید. محلول های آن خاصیت قلیائی ضعیف دارد، به طوریکه می تـوان آنرا توسط اسـید در مجاورت یک شناساگر مناسب تیتر نمود. 

سنجش سدیم کربنات

محلول تیتر کننده هیدروکلریک اسید می باشد که ابتدا باید محلـول تهیه شـده آنـرا توسـط سـدیم  کربنات استاندارد، تیتر کرده و مولاریته دقیق آنرا به دست آورد. 

محلولهای مورد نیاز :

• ۲۵۰ میلی لیتر هیدروکلریک اسید ۰٫۰۲مولار
• ۱۰۰ میلی لیتر محلول ۰٫۰۲مولار سدیم کربنات (سدیم کربنـات رامـدت ۲سـاعت در حرارت  ۱۱۰درجه سانتی گراد خشک کرده و سپس در داخل دسیکاتور سرد کنید)
• شناساگر متیل رد

استاندارد کردن هیدروکلریک اسید

• محلول تهیه شده هیدرو کلریک اسید را به بورت منتقل کنید.
• ۱۰ میلی لیتر سدیم کربنات استاندارد را توسط پی پت ژوژه به ارلن ۲۵۰میلـی لیتـری منتقل  کنید.
• یک تا دو قطره از شناساگر متیل رد به محلول ارلن اضافه کنید.
• محلول داخل ارلن را با هیدرو کلریک اسید تیتر کرده تا رنگ صورتی ظاهر گردد.

محاسبات

نمونه مجهول داده شده را به حجم رسانده و به طریق ذکر شده در آزمایش فوق توسط هیدروکلریک اسید در مجاورت شناساگر متیل رد تیتر کنید. 

اندازه گیری غلظت سدیم کربنات و بی کربنات در یک مخلوط

هر گاه یک محلول شامل سدیم کربنات و بی کربنات باشد و بخواهیم با استفاده از شناسـاگرهای pH انرا توسط اسید تیتر کنیم.  می توان از معرف فنـل فتـالنین اسـتفاده نمـوده کربنات را تبدیل بـه  بی کربنات کرده. سپس در مجاورت معرف متیل رد بی کربنات را تبدیل به اسید کربنیک کـرده با  داشتن حجم اسید مصرفی در دو مرحله غلظت هر یک را محاسبه کنیم.

استفاده از این روش به علت جهش کم pHدر نقطه اکی والان بی کربنات تغییر رنگ سریع نداشته و  خطایی حدود %۱یا بیشتر خواهیم داشت. می توان از مراحل زیر استفاده نمود :

• از حلالیت کم باریم کربنات می توان در این تیتراسیون استفاده کرد. به این ترتیب که بـا افـزایش  مقدار مشخص و بیش از حد لزوم سود استاندارد به محلول مخلوط بی کربنات را به کربنات تبدیل کرده. سپس سدیم کربنات را با افزایش باریم کلرید رسوب داد و زیادی سود را در مجاورت شناسـاگر فنل فتالئین توسط هیدرو کلریک اسید استاندارد تیتر نمود. حضور باریم کربنات جامـد در تشـخیص نقطه پایانی نمی تواند مزاحمتی داشته باشد.
  
• در آزمایش بعدی همان حجم سود را به ارلن منتقل کرده و همراه باریم کلریـد و شناسـاگر فنـل  فتالئین با هیدرو کلریک اسید تیتر می گردد. اختلاف حجم اسیدهای مصرفی در ایـن دو آزمـایش  برابر با حجم اسید مصرفی برای سدیم بی کربنات می باشد. 
• در یک آزمایش دیگر حجم معینی از محلول مخلوط را توسط هیدرو کلریـک اسـید اسـتاندارد در  مجاورت شناساگر مناسب که می تواند متیل رد یا برموکرزول سبز باشـد تیتـر نمـود کـه در آن کـل  کربنات و بی کربنات تیتر می شوند.