روش های محلول سازی

در هنگام کار با محلول ها فقط دانستن حجم محلول مورد اسـتفاده کـافی نیـست و بایستی روش های محلول سازی  نیز فر گرفته شود. زیراکه در آزمایشگاه شیمی علاوه بر محلول های بسیار غلیظ محلول های دیگری هم که دارای غلظت های متفاوت و مشخصی می باشند وجود دارد که این محلول ها یا از حل کردن نسبت معینی از مواد جامد در شیمیایی در آب و یا از رقیـق کـردن محلول های بسیار غلیظ توسط حلالی مناسب بدست می آیند که پس از تهیه آنها را معمولا داخل بالن های ته صاف نگه داری می کنند و حتما باید نام ماده شیمیایی و یا فرمول آن و نیز غلظت محلول را روی برچسبی که بر ظروف نگه داری آن زده مـی شود نوشته و نیز گاهی اوقات ممکن است که علاوه بر دو مورد فوق ، اطلاعاتی نظیر جرم مولکولی ، دانسیته و درجه خلوص ماده مـورد نظـر را هـم بـر روی برچـسب اطلاعات محلول اضافه کنند. 

روش های محلول سازی

برای غلظت محلول ها می توان واحد های مختلفی را نظیـر درصـد وزنـی ، غلظـت معمولی ، غلظت مولاریته ، غلظت مولالیته ، غلظت نرمالیتـه و … در نظـر گرفـت و چون مقادیر آنها تعریف شده است پس می توان با استفاده از روابط میان واحد های
غلظت ، واحد های دیگر آن را هم بدست آورد. بنابراین یک روش ساده محاسباتی به نام روش نردبانی و نیز واحد های سنجش غلظت محلول ها و روابط میان آنها صحبت کرده و سـپس بـا دو روش تهیه محلول از مواد جامد و همچنین تهیه محلول های رقیق از محلول های غلیظ آشنا شده و آزمایش های مربوط به آنها را انجام خواهیم داد. 

به دلیل اینکه در مسائل مربوط به غلظت محلول ها باید داده های تقریبـا زیـادی از قبیل مقدار گرم ، مقدار حجم ، جرم مولکولی ، درجه خلوص مـاده و … را در جـواب نهایی لحاظ کنیم. بنابراین قبل از اینکه بخواهیم در مورد واحد هـای غلظـت بحـث کنیم لازم است که در ابتدا به منظور حل ایـن گونـه مـسائل بـا یـک روش سـاده محاسباتی به نام روش نردبانی آشنا شویم که مراحل آن به صورت زیر می باشد. 

روش های محلول سازی

1. ابتدا مطابق شکل بالا ، یک تقسیم بندی کسری نردبانی را با توجه به تعـداد داده های مسئله رسم می کنیم که در اینجا برای نشان دادن مراحل کار ، صورت ها و مخرج های کسری را شماره گذاری کرده ایم
2. باید سعی شود در روش های محلول سازی دقت کرد تا جایی که ممکن است با جایگذاری صحیح مقـادیر همیـشه جای شماره ۰ که اولین مخرج کسری می باشد را در هر مسئله ای خالی گذاشته و در شماره  ۱ که اولین صورت کسری می باشد همواره مقدار داده ای را قـرار دهـیم که جواب مسئله باید بر اساس آن مقدار بدست آید یعنی مـثلا اگـر در مـسئله ای گفته شد که در ۱۰۰گرم از یک ماده چند مول از آن ماده وجود دارد یعنی باید تعداد مول های موجود از آن ماده را بر اساس ۱۰۰گرم ماده داده شده بدست آورد بنابراین باید مقدار ۱۰۰گرم را در شماره ۱ قرار دهیم و یا وقتی که گفتـه مـی شـود مـثلا غلظت محلولی را بر اسـاس بدست آورید.
3. همان طور که می بینیم نحوه قرار گیری مخرج های کسری یعنی شماره هـای ۴ ۲و ۶و و … نسبت به صورت های کسری ما قبل خودشان یعنی شماره ۲نسبت به شماره ۱و یا شماره ۴نسبت به شماره ۳و … به حالت مورب می باشـد کـه
   باید در این مخرج های کسری همواره یکی از مقادیر داده شده و یا مورد استفاده در مسئله را که دقیقا هم واحد با همان صورت های کسری ما قبل خودش را قراردهیم
4. و همچنین در صورت های کسری هم باید همیشه مقادیری را که متناسـب بـا مخرج کسری هر خانه یعنی شماره ۳ متناسب با ۲ و یا شماره ۵متناسب با ۴ و … بوده و یا به عبارتی به حالت عمودی است را قرار دهیم
5. باید توجه داشت روش های محلول سازی که برای نوشتن مقادیر حتما به ترتیب شماره شروع کـرده و یکی یکی تا قرار دادن همه داده های لازم ادامه دهیم به طوری که آخرین مقـدار را هم باید در قسمت صورت کسر نوشت که این مقدار باید از نظر واحـدی مطـابق بـا همان واحد خواسته شده در جواب نهایی باشد و نیز اینکه همیشه بایـد در هنگـام نوشتن مقادیر ، واحد های آن را هم در جدول بنویسیم . که حالا پس از کامل شدن جدول ، واحد های هم ارز را با یکدیگر از جدول حذف کرده و مقادیرشان را بـا هـم ساده می کنیم تا در نهایت یک یا چند واحد جداگانه و منفرد باقی بمانـد و سـپس مقادیر باقی مانده را هم مانند یک کسر معمولی در هم ضرب کـرده و جـواب را بـر حسب واحد های باقی مانده بدست می آوریم.