درمان انواع لوسمی
بسیاری از بیماران مبتلا به لوسمی، خواستار مشارکت فعال در تصمیماتی هستند که برای درمان آنها اتخاذ می شود. بیماران می خواهند در مورد بیماری و روش های درمانی خود مطلع باشند. به هرحال شوک و اضطراب ناشی از تشخیص سرطان در افراد، ممکن است فکرکردن در مورد سؤالاتی را که از پزشک خود باید داشته باشند، مشکل کند. غالباً این افراد لیستی از سؤالات خود را قبل از ملاقات با پزشک تهیه می کنند و برای اینکه تمام چیزهایی را که پزشک به آنها توضیح می دهد را به خاطر بسپارند، ممکن است یادداشت برداری کرده یا از ضبط صوت استفاده کنند. برخی بیماران نیز در زمان های ملاقات با پزشک خود، فردی از افراد فامیل یا دوستان را همراه دارند تا در بحث آنها شرکت نموده ، یادداشت بردارد و یا فقط به سخنان آنها گوش فرا دهد.
پزشک ممکن است بیماران را به پزشکان متخصص در امر درمان لوسمی ارجاع دهد و یا این که بیماران برای ارجاع به سایرمتخصصین، از پزشکان سوال نمایند. متخصصینی که لوسمی را درمان می کنند شامل هماتولوژیست ها و انکولوژیست های بالینی وانکولوژیست های رادیوتراپیست می باشند. متخصصین هماتولوژی و انکولوژی کودکان، لوسمی کودکی را درمان می کنند.
بیماران بایستی در مراکز درمانی دارای پزشکان مجرب در درمان لوسمی، تحت درمان قرار گیرند.
اخذ نگرشی نو
پیش ازشروع درمان، بیمار ممکن است نظریه تشخیصی دیگر یا برنامه ریزی درمانی دیگری را جستجو کند.
شاید جمع نمودن اسناد پزشکی و برنامه ریزی جهت پیدا کردن نظریه پزشک دیگر، وقت زیادی نخواهد. در بیشتر موارد، تاخیر در گرفتن چنین نظریه ای در روند درمان خللی وارد نمی کند. راه های مختلفی جهت یافتن نظر پزشک در خصوص دانستن نگرشی نو وجود دارد. پزشک ممکن است بیمار را به متخصّص یا متخصّصین دیگری ارجاع دهد. گاهی نیز در مر کز درمانی سرطان، چندین متخصّص به عنوان تیم با یکدیگر کارمی کنند.
آمادگی برای درمان
پزشک برنامه درمانی و نتایج مورد انتظار را برای بیمار بیان می کند. پزشک متناسب با نیازهای هر بیمار، برنامه درمانی را طرح ریزی می کند.
درمان لوسمی به نوع لوسمی، سن بیمار، وجود سلول های سرطانی در مایع مغزی نخاعی و سابقه درمان لوسمی، بستگی دارد. همچنین درمان به شکل سلول های سرطانی، بستگی دارد. همچنین، پزشک سلامتی عمومی و علائم بیماری را درنظر می گیرد.
سؤالاتی که ممکن است شخص قبل از شروع درمان بخواهد از پزشک داشته باشد:
– نوع لوسمی من چیست؟
– درمان انتخابی من چیست؟ چه چیزی را برای من توصیه می کنید؟و چرا؟
– فواید مورد انتظار هرکدام از انواع درمان ها چیست؟
– عوارض جانبی و خطرات هر کدام از درمان ها چیست؟ عوارض جانبی چگونه کنترل می شوند؟
– آیا درد خواهم داشت، چگونه می توانید به من کمک کنید؟
– هزینه درمان چقدر است؟
– درمان چه اثری بر فعالیت های عادی زندگی من دارد؟
– آیا مشارکت در کارآزمایی بالینی ( مطالعه تحقیقاتی ) برای من مناسب است ؟
روش های درمانی
بهترین فرد برای توصیف انتخاب های درمانی و نتایج مورد انتظار، پزشک است. بسته به نوع و شدت بیماری، از شیمی درمانی، درمان بیولوژیک، اشعه درمانی ( رادیوتراپی) و پیوند مغز استخوان استفاده می شود. در صورت بزرگ شدن طحال، ممکن است پزشک با جراحی آن را خارج کند. برخی از بیماران، ترکیبی از انواع درمان ها را دریافت می کنند.
بیماران مبتلا به لوسمی حاد، نیاز به درمان فوری دارند.هدف از درمان، بهبودی کامل است. سپس بعد از ناپدید شدن علائم، برای پیشگیری از عود، درمان های بیشتری داده می شود. به این نوع درمان” درمان نگهدارنده” اطلاق می شود. برخی از بیماران مبتلا لوسمی بهبودی کامل پیدا می کنند.
در بیماران مبتلا به لوسمی مزمن که فاقد علائم بیماری می باشند، ممکن است درمان فوری لازم نباشد. پزشکان و پرستاران، سلامتی بیمار را کنترل می کنند و در صورت بروزنشانه ها و یا شدید شدن علائم، درمان شروع می گردد. در صورت نیاز به درمان لوسمی مزمن، اغلب کنترل بیماری و نشانه های آن صورت می گیرد. لوسمی مزمن، بندرت بهبودی کامل پیدا می کند و بیماران ،درمان نگهدارنده برای نگهداری سرطان در مرحله پس رفت (رمیسیون) دریافت می کنند.
بیماران ممکن است بخواهند در باره مشارکت در کارآزمایی بالینی ( مطالعه تحقیقاتی در مورد روش های جدید درمانی) با پزشک صحبت کنند.
شیمی درمانی
بیشتر بیماران مبتلا به لوسمی، شیمی درمانی دریافت می کنند. شیمی درمانی استفاده از داروهای ضد سرطان برای از بین بردن سلول های سرطانی است. بسته به نوع لوسمی، بیماران ممکن است یک یا ترکیبی از چند دارو دریافت کنند.
بیماران مبتلا به لوسمی، شیمی درمانی را از روش های مختلفی دریافت می کنند:
- از راه دهان
- تزریق مستقیم وریدی( داخل وریدی، (IV
- از طریق کاتتر (لوله باریک و قابل انعطاف ): کاتتر در داخل ورید واغلب در قسمت فوقانی قفسه سینه قرار داد ه می شود. کاتتر برای بیمارانی که نیاز به درمان های متعدد داخل وریدی دارند، مفید است. فرد متبحر، دارو را به داخل کاتتر تزریق می کند که از تزریق مستقیم وریدی بهتر است. این روش باعث می شود تا از تزریقات مکرر که موجب ناراحتی بیمار و آسیب ورید و پوست می شود، اجتناب گردد.
- تزریق مستقیم به داخل مایع مغزی نخاعی: چنانچه آسیب شناس سلول های سرطانی را در مایع اطراف مغز و کانال نخاعی پیدا کند، ممکن است پزشک شیمی درمانی داخل کانال نخاعی” اینتراتکال” را تجویز نماید که در این صورت دارو مستقیما داخل مایع مغزی نخاعی تزریق می گردد زیرا دارو، با تجویز وریدی یا خوراکی وارد سلول های مغز و نخاع نمی گردد.( شبکه عروق خونی، خون وارد شده به مغز و طناب نخاعی را فیلتر می کند. این سد خونی مغز، رسیدن داروها به مغز را متوقف می کند).
بیماران ممکن است دارو را به دو روش زیر دریافت کنند :
- تزریق داخل نخاعی: پزشک دارو را به قسمت تحتانی کانال نخاعی تزریق می کند.
- مخزن امایا“Ommaya“: کودکان و اغلب بزرگسالان، شیمی درمانی داخل کانال نخاعی را از طریق کاتتر خاصی به نام مخزن امایا دریافت می کنند. پزشک کاتتررا زیر جمجمه قرار داده و داروهای ضد سرطان داخل کاتتر تزریق می گردد. این روش از ایجاد ناراحتی ناشی از تزریقات داخل ستون فقرات، پیشگیری می کند.
بیماران در طی مراحلی، شیمی درمانی را دریافت می کنند: دوره درمان، دوره بهبودی و سپس دوره درمانی دیگر. در اغلب موارد، بیماران شیمی درمانی را در بخش سرپایی بیمارستان، مطب پزشکان و یا منزل دریافت می کنند. در مواردی، بسته به نوع داروی دریافتی و وضعیت سلامت عمومی بیماران، ممکن است بستری بیمارستانی نیاز باشد.
درمان بیولوژیک
درمان بیولوژیک در درمان بیماران مبتلا به انواع لوسمی بکار می رود. این روش درمانی قدرت دفاعی بدن را در برابر سرطان افزایش می دهد. درمان به صورت وریدی تجویز می شود.
برای تعدادی از بیماران مبتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن، از نوعی درمان بیولوژیک به نام آنتی بادی مونوکلونال استفاده می شود. این مواد با سلول های سرطانی ترکیب شده و سیستم ایمنی بدن را قادر می سازند تا سلول های سرطانی را در خون و مغز استخوان، از بین ببرد.
برای اغلب بیماران مبتلا به لوسمی میلوئیدی مزمن، از نوعی درمان بیولوژیک به نام اینترفرون استفاده می شود. این مواد رشد سلول های سرطانی را کند می کنند.
ممکن است بیماران درباره شیمی درمانی و درمان بیولوژیک سؤالات زیر را داشته باشند:
– چرا به این درمان نیاز دارم؟
– چه دارو یا داروهایی را دریافت خواهم کرد؟
– آیا قبل از شروع درمان باید به دندانپزشک مراجعه کنم؟
– چگونه درمان عمل می کند؟
– آیا بایستی برای دریافت درمان، در بیمارستان بستری شوم؟
– چگونه می توانم از تاثیر داروها مطلع گردم؟
– درمان چه مدت طول می کشد؟
– آیا عوارض جانبی در طول درمان بروز می کند؟ چه مدت طول می کشد؟ در مورد آنها چه می توانم بکنم؟
– آیا توسط این داروها عوارض جانبی تاخیری بروز می کند؟
– چه مدت به کنترل نیاز دارم؟
رادیوتراپی ( درمان با اشعه )
در رادیوتراپی اشعه های پرانرژی جهت از بین بردن سلول های سرطانی بکار می روند. در اغلب بیماران، دستگاهی بزرگ اشعه هایی را به مغز، طحال یا قسمت هایی از بدن که سلول های لوسمیک در آنجا تجمع یافته اند، هدایت می کند. در برخی از بیماران کل بدن زیر اشعه قرار داده می شود.( معمولا قبل از پیوند مغز استخوان داده می شود ).
بیماران رادیوتراپی را در کلینیک یا بیمارستان دریافت می کنند.
ممکن است بیماران سؤالات زیر را قبل از پر تو درمانی داشته باشند:
– چرا به این درمان نیاز دارم؟
– چه موقع درمان شروع خواهد شد؟ چه مدت طول می کشد؟ چه موقع به پایان خواهد رسید؟
– چه احساسی در طول درمان خواهم داشت؟
– آیا عوارض جانبی در طول درمان بروز می کند؟ چه مدت طول می کشد؟ در مورد آنها چه می توانم بکنم؟
– آیا عوارض جانبی تاخیری با این درمان بروز می کند؟
– در طول درمان چگونه می توانم از خود مراقبت کنم؟
– چگونه می توانم از تاثیر رادیوتراپی با اطلاع گردم؟
– آیا می توانم به فعالیت های عادی زندگی خود ادام دهم ؟
– چه مدت به کنترل نیاز دارم؟
پیوند سلول های بنیادی
پیوند سلول های بنیادی در غالب مبتلایان به لوسمی انجام می شود. در ابتدا بیماربا مقادیر زیادی دارو، اشعه یا هر دو، درمان می شود. دارو سلول های لوسمیک و سالم خون را در مغز استخوان از بین می برد. سپس سلول های بنیادی سالم از طریق لوله قابل انعطافی که در وریدهای بزرگ گردن یا قفسه سینه تعبیه می شود به بیمار داده می شود. سلول های بنیادی پیوند شده، سلول های خونی جدید ایجاد می کنند.
انواع مختلف پیوند سلول های بنیادی عبارت است از:
- پیوند مغز استخوان: سلول های بنیادی از مغز استخوان گرفته می شود.
- پیوند سلول های بنیادی خون محیطی: سلول های بنیادی از خون محیطی گرفته می شود.
- پیوند خون بند ناف: برای بچه ای که اهدا کننده ندارد، پزشک از سلول های بنیادی خون بند ناف استفاده می کند. خون بند ناف از نوزاد تازه متولد شده، گرفته می شود. گاهی اوقات، خون بند ناف برای استفاده های بعدی منجمد می شود.
سلول های بنیادی ممکن است از بیمار یا اهداکننده اخذ شود:
- پیوند سلول بنیادی اتولوگ: در این نوع پیوند، از سلول های بنیادی خود بیمار استفاده می شود. سلول های بنیادی بیمار استخراج شده و برای از بین بردن سلول های لوسمیک باقی مانده، تحت درمان قرار می گیرد. سلول های بنیادی منجمد و ذخیره می شود. پس از دریافت شیمی درمانی با دوز بالا و رادیوتراپی، سلول های بنیادی ذخیره شده به بیمار تزریق می شود.
- پیوند سلول بنیادی آلوژنیک: در این نوع پیوند از سلول های بنیادی سالم، اهداکننده استفاده می شود. فرد اهداکننده ممکن است خواهر، برادر، یا والدین بیمار باشد. گاهی اوقات ممکن است سلول های بنیادی از اهداکنندگان غیر وابسته اخذ شود. پزشک برای اطمینان از سازگاری سلول های اهداکننده با بیمار، آزمایشات خونی انجام می دهد.
- پیوند سلول بنیادی سینژنیک ( هم ژن) : در این نوع پیوند از سلول های بنیادی دوقلوی سالم مشابه گیرنده، استفاده می شود.
ممکن است بیماران چند هفته بعد از پیوند در بیمارستان بستری شوند. تیم پزشکی تا زمانی که سلول های بنیادی تزریق شده، تولید کافی گلبول های سفید خون را شروع کنند، بیماران را از نظر بروز عفونت محافظت می کنند.
ممکن است قبل از پیوند سلول های بنیادی افراد سؤالات زیر را از پزشک داشته باشند:
– کدام نوع پیوند سلول های بنیادی را دریافت خواهم کرد؟ در صورت نیاز به اهدا کننده، چگونه می توانم شخص مناسب را پیدا کنم؟
– چه مدت در بیمارستان بستری می شوم؟ و در صورت ترخیص از بیمارستان به چه مراقبت هایی نیاز دارم؟
– چگونه می توانم بدانم درمان مؤثر واقع شده است؟
– درمان چه خطرات و عوارضی دارد؟ درمورد آنها چه اقداماتی می توانم انجام دهم؟
– چه تغییراتی باید درفعالیت های عادی روزانه خود بدهم؟
– شانس من برای بهبودی کامل چقدر است؟ دوره بهبودی چه مدت طول می کشد؟
– در چه فواصل زمانی باید کنترل شوم؟
عوارض جانبی درمان
از آنجایی که درمان روی سلول ها و بافت های سالم نیز اثر می کند، لذا عوارض جانبی درمان شایع هستند. عوارض جانبی به نوع و وسعت درمان بستگی دارد و ممکن است در هر فردی متفاوت باشد. حتی ممکن است از درمانی به درمان دیگر نیز تغییر کند. پزشکان و پرستاران قبل از شروع درمان، بایستی عوارض جانبی احتمالی و روش های درمان و مراقبت آن ها را توضیح دهند.
شیمی درمانی
عواض جانبی شیمی درمانی به نوع و مقدار دارو بستگی دارد. به طور کلی داروهای ضد سرطان، روی سلول هایی که رشد سریع دارند اثر می کند، بخصوص سلول های لوسمی. شیمی درمانی همچنین روی سایرسلول هایی که رشد سریع دارند اثر می کند.
سلول های خونی: این سلول ها با عفونت مقابله کرده، به لخته شدن خون کمک می کنند واکسیژن را به تمام قسمت های بدن حمل می کنند. باتاثیر دارو روی سلول های خونی، احتمال عفونت، خونریزی خودبخودی، کبودی و خستگی و ضعف در بیماران بیشتر می شود.
سلول های ریشه مو : شیمی درمانی موجب ریزش مو می شود. موها مجددا رشد می کنند. موهای جدید از نظر رنگ و بافت متفاوت هستند.
سلول های پوششی دستگاه گوارشی : شیمی درمانی موجب بروز بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، اسهال و زخم دهان و لب ها می شود. اغلب این عوارض با مصرف دارو کنترل می شوند.
بعضی از داروها روی سیستم تولید مثل اثر می کنند. در زنان ممکن است قاعدگی نامنظم یا قطع شود. ممکن است نشانه های یائسگی در زنان از قبیل قرمزی و خشکی مخاط واژن، بروز کند. ممکن است تولید اسپرم در مردان متوقف شود. چون این تغییرات ممکن است دائمی باشد، برخی از مردان قبل از درمان اسپرم خود را منجمد و ذخیره می کنند. غالب بچه های مبتلا به لوسمی که درمان می شوند، زمان بلوغ توان باروری طبیعی دارند. اما گاهی اوقات با توجه به نوع و مقدار داروها و سن بیمار، تعدادی از دختران و پسران ممکن است در زمان بلوغ دچار عقیمی شوند.
چون هدف درمانی ” تارگت تراپی” (گاهی اوقات برای لوسمی میلوئید مزمن استفاده می شود ) فقط روی سلول های لوسمی اثر می کند، در مقایسه با سایر داروهای ضد سرطان عوارض کمتری دارد. Gleevecممکن است موجب احتباس آب در بیماران شود. این امر موجب بروز تورم و پف آلودگی در بیماران می گردد.
درمان بیولوژیک:
عوارض جانبی درمان بیولوژیکی به نوع ماده مورد استفاده بستگی دارد و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. قرمزی وتورم محل تزریق شایع است. علائم شبه آنفلونزا ممکن است ایجاد شود. پزشکان و پرستاران باید از نظر علائم کم خونی و سایر اختلالات بیمار را کنترل کنند.
پرتو درمانی :
ممکن است رادیوتراپی موجب شود تا بیماران از ادامه درمان خسته شوند. استراحت در طول درمان مهم است ولی پزشکان توصیه می کنند تا حد توان به فعالیت های عادی خود ادامه دهند. در بیماران تحت رادیوتراپی،.پوست محل درمان خشک و قرمز می شود. سایرعوارض جانبی رادیوتراپی به مقدار اشعه و محل درمان بستگی دارد. اگررادیوتراپی با شیمی درمانی توام شود، عوارض جانبی شدیدتر می شود. پزشکان می توانند عوارض جانبی را کنترل یا درمان کنند.
پیوند سلول های بنیادی:
در بیماران پیوندی خطر عفونت، خونریزی و سایر عوارض جانبی به علت تاثیر دوز بالای شیمی درمانی و رادیوتراپی افزایش می یابد. علاوه بر این، در بیمارانی که سلول های بنیادی را از مغز استخوان اهدا کننده دریافت می کنند ممکن است
” بیماری پیوند علیه میزبان” یا ” “GVHD ممکن است ایجاد شود. در GVHD سلول های بنیادی دهنده در برابر بافت های بیمار واکنش نشان می دهند. اغلب موارد کبد، پوست یا دستگاه گوارشی تحت تاثیر قرار می گیرد. GVHD ممکن است خفیف یا شدید باشد. ممکن است در هر زمانی بعد از پیوند، حتی سال های بعد ایجاد شود. مصرف استروئیدها کمک کننده است.
تغذیه
افراد در طی درمان سرطان نیازمند تغذیه مناسب می باشند .آنها نیاز به کالری و پروتئین کافی برای پیشبرد بهبودی، بدست آوردن توان و قدرت و داشتن وزن سالم دارند. تغذیه مناسب به بیماران کمک می کند تا احساس بهتروانرژی داشته باشند. بیماران در صورتی که دچار ناراحتی یا خستگی با شند، ممکن است میل به غذا خوردن نداشته باشند. همچنین عوارض جانبی درمان نظیر بی اشتهایی، تهوع و استفراغ ممکن است غذا خوردن را مشکل کند. طعم غذاها ممکن است متفاوت بنظر برسد.
پزشک و متخصص تغذیه می توانند درمورد روش های حفظ تغذیه سالم توصیه های لازم را داشته باشند.
مراقبت های حمایتی(تسکینی)
لوسمی و درمان آن موجب بروز مشکلات سلامت دیگری می گردد. بیماران از مراقبت حمایتی برای پیشگیری و یا کنترل این مشکلات، پیشبرد راحتی و افزایش کیفیت زندگی خود در طی درمان، بهره می جویند.
از آنجایی که مبتلایان به لوسمی براحتی دچار عفونت می شوند، لذا آنتی بیوتیک ها و سایر داروها را برای حفاظت در برابر عفونت دریافت می کنند. به بیماران توصیه می گردد که از حضور در مکان های پرجمعیت و همچنین از تماس با افرادی که دچار سرما خوردگی و یا سایر بیماری های مسری هستند، اجتناب نمایند. در صورت بروز عفونت، بایستی آن را جدی تلقی نموده و سریعتر درمان را شروع نمود. ممکن است بیماران نیاز به بستری بیمارستانی برای دریافت درمان ها داشته باشند. کم خونی و عفونت از سایر مشکلاتی هستند که نیاز به درمان مراقبتی دارند. بیماران ممکن است نیازمند تزریق گلبول های قرمز خون، برای کسب انرژی بیشتر داشته باشند. تزریق پلاکت موجب کاهش خطر بروز خونریزی های خطرناک می گردد. مراقبت های دندانی خیلی مهم می باشد. لوسمی و شیمی درمانی موجب حساس شدن دهان وعفونی شدن سریع آن شده و نیز احتمال بروز خونریزی افزایش می یابد. پزشکان توصیه می کنند بیماران معاینات دندانی کامل داشته و درصورت امکان قبل از شیمی درمانی، مراقبت های دندانی لازم انجام گیرد.
مراقبت های پی گیری
مراقبت های پی گیری بعد از درمان در بیماران مبتلا به لوسمی، مهم ترین قسمت برنامه درمانی است. با کنترل منظم، هر گونه تغییر در سلامتی مورد توجه قرار می گیرد. پزشک می تواند مشکلات را شناسایی و هر چه سریع تر درمان کند. کنترل منظم دوره ای با استفاده از معاینه بدنی ، آزمایشات خون، عکس برداری، آسپیراسیون مغز استخوان و کشیدن مایع مغزی نخاعی انجام می شود. پزشک برنامه مراقبت های پی گیری شامل فواصل زمانی ویزیت و آزمایشات مورد نیاز را به بیمار توضیح می دهد.
منابع حمایتی
زندگی با بیماری مهمی همانند لوسمی آسان نیست. برخی افراد، برای مقابله با جنبه های احساسی و عملی این بیماری به کمک نیاز دارند. در این گروه ها ، بیماران یا اعضاء خانواده ایشان جمع شده و در یادگیری درباره برخورد با بیماری و عوارض درمان مشارکت می کنند. بیماران ممکن است تمایل داشته باشند تا با یکی از اعضاء تیم مراقبت سلامت درباره یافتن گروه حمایتی صحبت کنند. همچنین نگرانی درباره درمان و کنترل عوارض جانبی، اقامت بیمارستانی و هزینه بیمارستانی شایع است. پزشک، پرستار یا سایراعضاء تیم مراقبت سلامت می توانند به پرسش های بیماران در مورد درمان، کار یا سایر فعالیت ها پاسخ دهند. ملاقات با مددکار اجتماعی، مشاور یا فرد مذهبی می تواند برای افرادی که می خواهند در مورد احساسات خود صحبت کرده و نگرانی خود را مطرح کنند، کمک کننده باشد.
اغلب مددکار اجتماعی، منابعی را برای کمک مالی، انتقال و مراقبت در منزل و حمایت های عاطفی پیشنهاد می دهد.
کارآزمایی های بالینی ( مطالعات تحقیقاتی مرتبط با سرطان)
پزشکان انواع مختلفی از مطالعات کار آزمایی بالینی را هدایت می کنند. مطالعات تحقیقاتی مطالعاتی هستند که افراد می توانند به طور اختیاری در آنها شرکت کنند. آنها هم چنین سهم مهمی در علم پزشکی برای کمک پزشکان جهت آموختن مطالب بیشتر در مورد بیماری ها را دارند. اگر چه کار آزمایی بالینی برخی خطرات را به همراه دارد ولی محققین مراحل خیلی دقیقی، را برای حفاظت از جان بیماران به کار می گیرند. بیماران علاقمند به شرکت در کارآزمایی بالینی باید با پزشک صحبت کنند.
اصطلاحات
- شکم : جایی از بدن که شامل لوزالمعده ، معده ، روده ، کبد، کیسه صفرا و سایر اندام ها است.
- حاد: نشانه ها و علائم بیماری که شروع شده و سریع تر بدتر شده است. مزمن نیست.
- لوسمی: سرطان بافت های تولید کننده سلول های خونی مانند مغز استخوان که موجب می شود تعداد زیادی از سلول های خونی وارد گردش خون شود.
- لوسمی حاد: سرطان به طور سریع در بافت های تولید کننده خون شروع و پیشرفت نموده و موجب می شود تا تعداد زیادی از گلبول های سفید وارد گردش خون شوند.
- لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL ): نوعی از لوسمی که سریع پیشرفت می کند و تعداد زیادی ازگلبول های سفید نارس در خون و مغز استخوان یافت می شوند.
- لوسمی میلوئیدی حاد : (AML ) نوعی لوسمی که سریع پیشرفت می کند و تعداد زیادی ازگلبول های سفید غیر لنفوئیدی نارس در خون و مغز استخوان یافت می شوند.
- پیوند سلول های بنیادی آلوژنیک: عملی است که در آن سلول های بنیادی از فرد با ژنتیک مشابه اخذ می شود و به بیمارتزریق می شود. اغلب دهنده خواهر و برادر می باشد. ممکن است در برخی موارد از اعضای خانواده نباشد.
- آنمی” کم خونی” : وضعیتی است که در آن میزان گلبول های قرمز خون کمتر از حد طبیعی است.
- پیوند سلول های بنیادی اتولوگ: عملی است که در آن سلول های بنیادی از خود فرد اخذ گردیده و ذخیره می شود، سپس به خود فرد تزریق می شود.
- درمان بیولوژیک : درمانی که برای تحریک و یا حفظ سیستم ایمنی برای مقابله با سرطان، عفونت و بیماری های دیگر داده می شود. همچنین برای کاهش عوارض جانبی ناشی از درمان سرطان بکار می رود.
- نمونه برداری” بیوپسی” : به خارج نمودن سلول یا بافت برای آزمایش و بررسی توسط آسیب شناس گفته می شود. ممکن است آسیب شناس بافت یا سلول را زیر میکروسکوپ بررسی کند یا آزمایشات دیگری بر روی آنها انجام دهد.
- خون: بافتی است که شامل گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها و مواد دیگری است که در مایعی به نام پلاسما معلق هستند. خون اکسیژن و مواد مغذی را به بافت ها می رساند.
- رگ های خونی: لوله ای است که خون در آنها جریان دارد. شامل شبکه ای از شریان ها، شریانچه ها، مویرگ ها و وریدها می باشد.
- مغز استخوان: بافت نرم و اسفنج مانندی است که در مرکز بیشتر استخوان ها قرار دارد. گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها را تولید می کند.
- آسپیراسیون مغز استخوان: خارج کردن نمونه کوچکی از مغز استخوان توسط سوزن جهت بررسی زیر میکروسکوپ است.
- نمونه برداری از مغز استخوان: خارج کردن بافت کوچکی از مغز استخوان با سوزن جهت بررسی زیر میکروسکوپ است.
- پیوند مغز استخوان: عمل جایگزینی مغز استخوان تخریب شده توام با شیمی درمانی توسط مقادیر زیاد داروهای ضد سرطان و یا رادیوتراپی. پیوند ممکن است اتولوگ، آلوژنیک، یا سینژنیک باشد.
- سرطان : بیماری است که در آن سلول ها به طور غیر طبیعی و بدون کنترل تقسیم می شوند . سلول های سرطانی می توانند به بافت های نزدیک هجوم آورده و از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی به قسمت های دیگر بدن منتشر شوند. چندین نوع عمده سرطان وجود دارد. کارسینوما سرطانی است که از پوست و بافت هایی که روی اندام های داخلی را می پوشانند شروع می شود. سارکوم سرطانی است که در استخوان، غضروف، عضله، چربی، رگ های خونی ویا بافت های حمایتی و مفصلی شروع می شود. لوسمی سرطانی است که در بافت خون ساز همانند مغز استخوان تولید شده و موجب تولید تعداد زیادی از سلول های خونی غیرطبیعی می شود که وارد جریان خون می شود. میلوم مولتیپل و لنفوم سرطان سیستم ایمنی هستند.
- سلول: تک یاخته ای که بافت های بدن را می سازد. تمام موجودات زنده از یک یا چند سلول ساخته می شوند.
- مایع مغزی نخاعی: مایعی است که پیرامون مغز و طناب نخاعی در جریان است. مایع مغزی نخاعی در بطن های مغزی تولید می شود.
- کروموزوم: قسمتی از سلول که حاوی اطلاعات ژنتیکی است.
- شیمی درمانی : درمان دارویی برای از بین بردن سلول های سرطانی
- بیماری مزمن: بیماری که مدت زمانی طول کشیده و پیشرفت بیماری زمان زیادی را لازم دارد.
- لوسمی مزمن : سرطان به آرامی در بافت های تولید کننده خون شروع و پیشرفت نموده و موجب می شود تا تعداد زیادی از گلبول های سفید وارد جریان خون شود.
- لوسمی لنفوئیدی مزمن ( CLL ) : نوعی لوسمی که به آرامی پیشرفت می کند و تعداد زیادی ازگلبول های سفید نارس در خون و مغز استخوان یافت می شوند.
- لوسمی میلوئیدی مزمن (CML ): نوعی از لوسمی که به آرامی پیشرفت می کند و تعداد زیادی ازگلبول های سفید غیر لنفوئیدی نارس در خون و مغز استخوان یافت می شوند.
- مطالعات سیتوژنتیکی: مطالعه کروموزوم و اختلالات کروموزومی
- سیستم گوارشی : اندام هایی که غذا را می گیرند و آنها را به محصولاتی که بدن برای سلامتی به آنها نیاز دارد، تبدیل نموده و مواد زائدی را که بدن به آنها نیاز ندارد با حرکات روده دفع می کنند. سیستم گوارشی شامل غدد بزاقی – دهان – مری – معده – کبد – لوزالمعده – کیسه صفرا – روده باریک – روده بزرگ و رکتوم می باشد.
- بیماری پیوند علیه میزبان“ “GVHD: واکنش سلول های بنیادی دهنده در برابر بافت های بیمار.
- هماتولوژیست: پزشکی که اختلالات خونی را درمان می کند.
- هموگلوبین: ماده ای در گلبول های قرمز که با اکسیژن ترکیب شده و از ریه ها به بافت ها حمل می شود.
- سیستم ایمنی: گروهی از سلول ها یا اندام ها که از بدن در مقابل عفونت یا سایر بیماری ها دفاع می کنند.
- عفونت : تهاجم انواع میکروب ها به بدن می باشد ، عفونت در هر نقطه ای از بدن می تواند ایجاد شده و در سرتاسر بدن انتشار یابد. عفونت تب و مشکلات دیگری را بسته به محل عفونت ایجاد می کند. زمانی که سیستم دفاعی بدن قوی است اغلب می تواند با میکروبها مبارزه کرده و از عفونت پیشگیری کند . اما غالب درمان های سرطان، سیستم دفاعی بدن را تضعیف میکنند.
- ناباروری: ناتوانی در تولید مثل
- شیمی درمانی داخل کانال نخاعی” اینتراتکال” : داروهای ضد سرطان به طور مستقیم در فضایی که مایع مغزی نخاعی جریان دارد، تزریق می شود.
- کبد: اندام بزرگی که در قسمت فوقانی شکم قرار گرفته است. کبد خون را تصفیه کرده و به هضم غذا توسط ترشحات صفرا کمک می کند.
- بیحسی موضعی: داروهایی که به از دست دادن موقتی حس در قسمتی از بدن کمک می کنند. بیمار هوشیار است ولی در قسمتی از بدن که دارو تزریق شده ، حس ندارد.
- درمان نگهدارنده: درمانی است که بعد از درمان اولیه برای حفظ اثر درمان، داده می شود. درمان نگهدارنده برای نگهداشتن سرطان در دوران بهبودی داده می شود.
- انکولوژیست بالینی : به پزشک متخصص در تشخیص و درمان سرطان توسط شیمی درمانی،هورمون درمانی ودرمان بیولوژیکی گفته می شود. متخصص انکولوژی حامی اصلی سلامتی فرد مبتلا به سرطان است و گاهی اوقات با هماهنگی متخصصین دیگر، درمان حمایتی را انجام می دهد.
- خون محیطی: خونی که در بدن جریان دارد.
- پیوند سلول های بنیادی خون محیطی: سلول های بنیادی از خون محیطی گرفته می شود.
- متخصص رادیوتراپی: پزشکی که سرطان را با استفاده از اشعه درمان می کند.
- رادیوتراپی: در رادیوتراپی اشعه های پرانرژی ناشی ازامواج گاما و ایکس، جهت از بین بردن سلول های سرطانی بکار می روند. در بیشتر بیماران دستگاهی بزرگ اشعه هایی را به مغز، طحال یا قسمت هایی از بدن که سلول های لوسمیک جمع شده اند، هدایت می کند. ( رادیوتراپی خارجی ) و یا اشعه ناشی ازمواد رادیواکتیو که در داخل بدن نزدیک سلول های سرطانی کاشته می شود، به سلول های سرطانی هدایت شود. (رادیوتراپی داخلی )
- گلبول های قرمز خون: سلول هایی که اکسیژن را به قسمت های مختلف بدن حمل می کنند.
- عود: برگشت علائم و نشانه های بیماری سرطان بعد از دوره بهبودی
- پس رفت بیماری ” رمیسیون” : کاهش یا ناپدید شدن علائم سرطان می باشد. در رمیسیون نسبی، بعضی از علائم سرطان ناپدید می شود. در رمیسیون کامل، تمام علائم سرطان ناپدید می شود ، اگرچه ممکن است سرطان هنوز در بدن با شد.
- گلبول های سفید خون: به سلول های خونی که هموگلوبین ندارند اطلاق می شود. گلبول های سفید شامل لنفوسیت ها، نوتروفیل ها، ائوزینوفیل ها، ماکروفاژها و ماست سل ها هستند.این سلول ها توسط مغز استخوان تولید شده از بدن در برابر عفونت و بیماری ها دفاع می کند.
- درمان نئو اجونت” کمکی” Neoadjuvant : درمانی است که قبل از درمان اولیه داده می شود و شامل شیمی درمانی، پرتو درمانی و هورمون درمانی است.
- درمان و مراقبت حمایتی “تسکینی” : مراقبتی برای بهبود کیفیت زندگی بیمارانی است که بیماری جدی و تهدید کننده زندگی دارند. هدف از مراقبت تسکینی، پیشگیری یا درمان هر چه زودتر علائم بیماری و عوارض جانبی ناشی از درمان و مشکلات روحی، روانی و اجتماعی وابسته به بیماری یا درمان است.
- آسیب شناس : پزشکی که بیماری را با مطالعه سلول و بافت در زیر میکروسکوپ تشخیص می دهد.
- عوامل خطر : عواملی که شانس پیشرفت بیماری را افزایش می دهند. برای مثال عوامل خطر برای سرطان شامل سن، سابقه فامیلی سرطان، استعمال تنباکو ، رژیم های غذایی خاص، چاقی ، فقدان ورزش، قرار گرفتن در معرض اشعه و سایر مواد سرطان زا و تغییرات ژنتیکی است.
- بافت : گروه یا لایه ای از سلول ها که با هم عمل ویژه ای را انجام می دهند.
منبع مورد استفاده:
.Cancergov/cancertopics/wyntk/Leukemia. http://www
